Tái cơ cấu ngành khoa học và công nghệ gắn với chuyển đổi mô hình tăng trường góp phần phát triển kinh tế (04/01/2016)
Với quan điểm khoa học và công nghệ là đòn bẩy của quá trình tái cơ cấu kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh; sắp xếp, bố trí hệ thống tổ chức khoa học và công nghệ công lập gắn với chuyển đổi mô hình hoạt động, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, phát triển các tổ chức khoa học và công nghệ ngoài công lập, gắn hoạt động khoa học và công nghệ với hoạt động sản xuất kinh doanh; cơ cấu lại các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ gắn với việc phát triển các sản phẩm hàng hóa thủ tục nhằm nâng cao giá trị gia tăng và tính cạnh tranh của các sản phẩm; với yêu cầu phát triển sản xuất của các doanh nghiệp và nền kinh tế.
Mục tiêu đến năm 2020, phát triển đồng bộ các lĩnh vực khoa học và công nghệ, tập trung ưu tiên một số lĩnh vực có thế mạnh; có thứ hạng cao trên thế giới ở một số lĩnh vực như: công nghệ thông tin và truyền thông, công nghệ sinh học trong y tế và nông nghiệp, công nghệ vật liệu mới; ứng dụng và phát triển các công nghệ có ảnh hưởng quyết định đến tốc độ và chất lượng tăng trưởng của nền kinh tế, tạo ra các sản phẩm mới có tính cạnh tranh cao. Đến năm 2030, một số lĩnh vực đạt trình độ tiên tiến thế giới, tiềm lực khoa học và công nghệ đáp ứng yêu cầu cơ bản của một nước công nghiệp theo hướng hiện đại.
Đến năm 2020, thông qua yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) hoạt động khoa học và công nghệ đóng góp khoảng 30% - 25% tăng trưởng kinh tế; giá trị sản phẩm công nghệ cao và sản phẩm ứng dụng công nghệ cao đạt khoảng 40% tổng giá trị sản xuất công nghiệp, tỷ lệ đổi mới công nghệ, thiết bị tăng trung bình 20%/năm, giá trị giao dịch của thị trường khoa học và công nghệ tăng trung bình 15%/năm. Đạt trình độ nhóm có thứ hạng khá trên thế giới về chỉ số đổi mới sáng tạo.
Hình thành đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ có trình độ cao; phát triển các tổ chức, tập thể khoa học công nghệ mạnh, các nhà khoa học đầu ngành. Hoàn thành quy hoạch, sắp xếp lại hệ thống tổ chức khoa học và công nghệ công lập, xây dựng một số trung tâm nghiên cứu hiện đại. Phát triển mạnh các doanh nghiệp khoa học và công nghệ, nâng cao năng lực hệ thống các tổ chức dịch vụ khoa học và công nghệ.
Với nội dung quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và phát triển đồng bộ nguồn nhân lực khoa học và công nghệ, sử dụng hiệu quả và phát huy đội ngũ nguồn nhân lực, cơ cấu lại hệ thống tổ chức khoa học và công nghệ, rà soát, hoàn thiện quy hoạch phát triển các lĩnh vực khoa học và công nghệ theo hướng gắn kết chặt chẽ với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội, đầu tư phát triển hạ tầng thông tin và thống kê khoa học và công nghệ quốc gia theo hướng hiện đại hóa, đa dạng hóa, tăng cường kết nối với các hệ thống thông tin tiến tiến trên thế giới... nhằm phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ.
Về hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ: Xây dựng nhiệm vụ khoa học và công nghệ theo hướng phục vụ các sản phẩm có giá trị gia tăng và lợi thế cạnh tranh cao, các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ sạch, thân thiện với môi trường; triển khai nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ theo các định hướng phát triển công nghệ tiên tiến, công nghệ cao, công nghệ liên ngành thuộc các lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông, công nghệ sinh học... tập trung nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao công nghệ trong các ngành, lĩnh vực trọng điểm, có năng suất và giá trị gia tăng cao.
Đề án cũng đưa ra một số giải pháp cụ thể như: tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý, tổ chức, hoạt động khoa học và công nghệ (hoàn thiện khung pháp lý; bổ sung, hoàn thiện và tổ chức, triển khai có hiệu quả các cơ chế chính sách mới về hoạt động khoa học và công nghệ); phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ (nguồn nhân lực, hệ thống tổ chức khoa học và công nghệ); tiếp tục đổi mới phương thức đầu tư và cơ chế tài chính; phát triển thị trường khoa học và công nghệ và doanh nghiệp khoa học và công nghệ; thúc đẩy phát triển mối liên kết giữ viện nghiên cứu, trường đại học với doanh nghiệp nhằm thương mại hóa sản phẩm khoa học và công nghệ; đẩy mạnh hợp tác và hội nhập quốc tế về khoa học và công nghệ; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; đẩy mạnh hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức xã hội về khoa học và công nghệ.
Minh Nguyệt