Ngành nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ (15/01/2023)
Theo xu thế toàn cầu, nông nghiệp phát triển theo hướng ứng dụng công nghệ cao và nông nghiệp hữu cơ để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thế giới về thực phẩm an toàn, bền vững và tự nhiên. Nhu cầu của người tiêu dùng về sản phẩm hữu cơ ngày càng gia tăng do nhận thức về lợi ích của thực phẩm an toàn, không sử dụng hóa chất tổng hợp và tác động tích cực đến môi trường. Nông nghiệp hữu cơ tập trung vào việc sử dụng phân bón hữu cơ, phương pháp kiểm soát côn trùng tự nhiên, và quản lý bền vững của đất đai. Điều này không chỉ giúp cải thiện chất lượng thực phẩm mà còn góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường và bảo vệ sức khỏe của con người.
Do đó, việc ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp, bao gồm trí tuệ nhân tạo (AI), trí tuệ cảm xúc, Internet of Things (IoT), cảm biến, robot và tự động hóa, đã giúp tăng cường năng suất, giảm chi phí, và tối ưu hóa quy trình sản xuất trong nông nghiệp. Nhờ sử dụng các giải pháp thông minh như hệ thống tưới tự động, thu thập và phân tích dữ liệu từ cảm biến, nông dân có thể theo dõi môi trường, điều chỉnh việc trồng trọt và chăm sóc cây trồng, nâng cao hiệu suất và chất lượng sản phẩm.
Kết hợp giữa công nghệ cao và nông nghiệp hữu cơ mang lại nhiều lợi ích cho ngành nông nghiệp. Các giải pháp công nghệ giúp nâng cao hiệu suất sản xuất và quản lý tối ưu nguồn tài nguyên, trong khi nông nghiệp hữu cơ đảm bảo chất lượng sản phẩm và sự bền vững của hệ sinh thái. Sự kết hợp này góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững và cải thiện đời sống của nông dân và cộng đồng nông thôn.
Nhận thức được tầm quan trọng của xu hướng này, ngành nông nghiệp Bình Dương được định hướng cơ cấu theo hướng sản xuất ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ. Theo số liệu báo cáo năm 2022, diện tích gieo trồng cây hàng năm đạt 20.031ha (Giảm 2,3% so với năm 2021). Diện tích cây lâu năm đạt 142.772ha (Tăng 0,8%). Tổng đàn trâu 2.759 con (Giảm 9% so cùng kỳ); tổng đàn bò 20.657 con (Giảm 6,3%); tổng đàn heo 958.692 con (Tăng 7%); tổng đàn gia cầm trên 13,7 triệu con (Giảm 3,3%). Trong năm đã cung cấp ra thị trường trên 418 ngàn tấn thịt các loại, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong và ngoài tỉnh. Diện tích nuôi trồng thủy sản đạt 322,9 ha (Giảm 4,8 ha so cùng kỳ) sản lượng 3.682,8 tấn (Giảm 746 tấn).
Diện tích ứng dụng công nghệ cao trong trồng trọt khoảng 6.934,6 ha (giảm 5%) với các loại cây trồng có giá trị như: Rau, nấm, cây ăn trái, hoa lan, cây cảnh. Diện tích nông nghiệp đô thị khoảng 940,3 ha (tăng 24%) với các loại cây trồng chủ yếu như: Rau thủy canh, rau mầm, nấm, hoa lan, cây cảnh. Có khoảng 580 ha sản xuất trồng trọt theo hướng hữu cơ trên các loại cây trồng, trong đó có 172ha đã được chứng nhận nông nghiệp hữu cơ.
Chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao tiếp tục phát triển với 149 trang trại đầu tư chăn nuôi gà giống, gà đẻ trứng và gà thịt với tổng đàn trên 8,3 triệu con, chiếm 68% tổng đàn; chăn nuôi heo thịt, heo giống chất lượng cao có 253 trang trại với tổng đàn gần 679 ngàn con, chiếm 71% tổng đàn; chăn nuôi vịt thịt có 44 trang trại với tổng đàn 517 ngàn con; chăn nuôi bò sữa có 01 trang trại với tổng đàn 1.050 con.
Thúc đẩy phát triển các ngành, nghề gắn với định hướng phát triển kinh tế nông thôn; chuyển đổi cơ cấu sản xuất kinh doanh, phát triển các sản phẩm chủ lực theo 03 trục sản phẩm, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn. Chương trình OCOP đã đạt được nhiều kết quả tích cực: Tổ chức 09 Hội nghị tuyên truyền cấp tỉnh và cấp huyện với 356 người tham dự; tổ chức 04 lớp đào tạo đội ngũ cán bộ tham gia quản lý điều hành cấp tỉnh và cấp huyện với 229 người tham dự. Phê duyệt kết quả đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP năm 2022, trong đó công nhận 32 sản phẩm (06 sản phẩm 02 sao và 26 sản phẩm 03 sao)…
Những thành tựu trên đã ghi nhận hướng đi đúng đắn của ngành nông nghiệp. Để phát triển hơn nữa, ngành nông nghiệp có thể thực hiện đồng bộ một số giải pháp sau cùng với kế hoạch, định hướng của ngành để góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững và cải thiện đời sống của nông dân và cộng đồng nông thôn:
Đào tạo và tạo nhận thức: Đào tạo nông dân về việc sử dụng công nghệ cao và kỹ thuật nông nghiệp hữu cơ là cơ sở quan trọng để cải thiện hiệu quả sản xuất. Tạo ra chương trình đào tạo về ứng dụng công nghệ, quản lý dữ liệu, và phương pháp hữu cơ giúp nông dân hiểu rõ hơn lợi ích và cách áp dụng công nghệ vào việc trồng trọt và chăm sóc cây trồng.
Ứng dụng IoT và cảm biến: Áp dụng các giải pháp IoT và cảm biến để theo dõi môi trường nông nghiệp, từ thời tiết, độ ẩm đất, chất dinh dưỡng, đến sự lây lan của bệnh dịch và sâu bệnh. Điều này giúp nông dân dự đoán và phát hiện sớm các vấn đề trong sản xuất, từ đó đưa ra các biện pháp khắc phục kịp thời và tiết kiệm tối đa nguồn tài nguyên.
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI): Sử dụng trí tuệ nhân tạo trong việc phân tích dữ liệu, dự đoán xu hướng thời tiết, dự báo nhu cầu thị trường, và tối ưu hóa lịch trình sản xuất. AI có thể cung cấp các giải pháp tùy chỉnh dựa trên từng khu vực và điều kiện cụ thể, giúp tăng cường năng suất và giảm rủi ro trong sản xuất nông nghiệp.
Sử dụng phân bón hữu cơ và phương pháp kiểm soát sâu bệnh tự nhiên: Thay thế phân bón hóa học bằng phân bón hữu cơ giúp cải thiện chất lượng đất và bảo vệ môi trường. Ngoài ra, sử dụng các phương pháp kiểm soát sâu bệnh tự nhiên như sử dụng côn trùng có lợi và vi khuẩn phân huỷ có thể giảm thiểu việc sử dụng thuốc trừ sâu, bảo vệ hệ sinh thái và sức khỏe của con người.
Xây dựng hệ thống quản lý và chứng nhận hữu cơ: Để thúc đẩy phát triển nông nghiệp hữu cơ, cần xây dựng các hệ thống quản lý và chứng nhận đáng tin cậy để đảm bảo chất lượng và nguồn gốc của sản phẩm hữu cơ. Hệ thống này giúp xác định và theo dõi các tiêu chuẩn, quy định và quy trình trong quá trình sản xuất, chế biến và phân phối sản phẩm hữu cơ.
Hỗ trợ chính sách và tài chính: Chính phủ và các tổ chức liên quan nên đưa ra các chính sách hỗ trợ và khuyến khích việc ứng dụng công nghệ cao và nông nghiệp hữu cơ, từ việc cung cấp tài chính hỗ trợ đầu tư cho các nông dân chuyển đổi sang nông nghiệp hữu cơ, đến việc thúc đẩy nghiên cứu và phát triển các giải pháp công nghệ cao hữu ích trong nông nghiệp.
Ngọc Trang