Tiết học xanh – Giáo dục môi trường cho sinh viên sư phạm (25/12/2015)
Bảo vệ môi trường hơn bao giờ hết đã trở thành nhiệm vụ cấp bách không của riêng ai. Do đó, chúng ta cần phải có những hành động cụ thể để chung tay với thế giới góp phần bảo vệ trái đất, môi trường sống của muôn loài.
Trong tất cả các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của mọi quốc gia thì nhân lực luôn là nguồn lực được chú trọng hàng đầu. Trong cấn đề môi trường cũng vậy, chúng ta cần một “thế hệ xanh” cho tương lai của đất nước. Đó chính là những học sinh - sinh viên có nhận thức về vấn đề môi tường, những con người biết hành động bảo vệ môi trường và tạo ảnh hưởng đó tới những người xung quanh. Vì vậy giáo dục môi trường hiện được xem là công cụ quan trọng thiết yếu trong các nỗ lực bảo vệ môi trường và phát triển bền vững ở Việt Nam.
Tại trường Đại học Thủ Dầu Một, hiện đang đào tạo đa ngành với nhiều hệ và các bậc học khác nhau trong đó có khối sư phạm đang giữ một vai trò rất quan trọng cả về số lượng và quy mô đào tạo. Công tác giáo dục môi trường tại đơn vị chủ yếu dựa vào sự quan tâm của các giảng viên bộ môn thực hiện theo hướng tích hợp lồng ghép trong chương trình chính khóa, do đó sinh viên hiện chưa có nhiều cơ hội tiếp cận với hoạt động giáo dục môi trường.
Từ thực trạng trên, đòi hỏi cần phải có một chương trình giáo dục về môi trường phù hợp, để thu hút được đông đảo học sinh - sinh viên, nhất là các sinh viên sư phạm tham gia nhằm thay đổi nhận thức của các em về vấn đề môi trường và đi đến những cam kết hành động bảo vệ môi trường ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Từ đó, Cô Thân Thị Diệp Nga - Khoa Khoa học Tự nhiên - Trường Đại học Thủ Dầu Một đã mạnh dạn đề xuất thực hiện đề tài “Giáo dục bảo vệ môi trường cho Sinh viên hệ cao đẳng sư phạm Trường Đại học Thủ Dầu Một theo hướng Giáo dục trải nghiệm qua các hoạt động ngoài giờ bằng Tiết học xanh” với đơn vị phối hợp chính là Liên Hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Bình Dương.
Đề tài được triển khai từ tháng 9/2012 đến tháng 7/2015, với mục tiêu tìm hiểu nhận thức của sinh viên sư phạm trường Đại học Thủ Dầu Một về môi trường, bảo vệ môi trường (BVMT) và kỹ năng, thái độ hành động vì môi trường; nghiên cứu xây dựng nội dung và phương pháp tổ chức thực hiện giáo mục môi trường cho sinh viên sư phạm theo mô hình giáo dục trải nghiệm qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp bằng tiết học xanh; tổ chức các hoạt động trải nghiệm giúp sinh viên sư phạm tiếp cận thực tiễn nâng cao năng lực nhận thức và rèn luyện kỹ năng BVMT góp phần thúc đẩy công tác giáo dục môi trường trong môi trường sư phạm tại Trường Đại học Thủ Dầu Một và các cơ sở giáo dục của tỉnh Bình Dương phù hợp với tình hình mới trong giai đoạn hiện nay.
Kết quả của đề tài đã thử nghiệm thành công các phương pháp, biện pháp, mô hình giáo dục môi trường cho sinh viên, học sinh và lan tỏa trong cộng đồng góp phần phổ biến lối sống xanh nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu, bảo vệ môi trường vì sự phát triển bền vững. Trong đó, có một số kết quả chuyên đề đáng chú ý như: Chuyên đề bảo vệ đa dạng sinh học - bảo vệ động vật hoang dã; ngày hội sống xanh làm cho thế giới sạch hơn và chuyên đề tiết học xanh.
Chuyên đề bảo vệ đa dạng sinh học - bảo vệ động vật hoang dã: Chuyên đề này tìm hiểu chuyên sâu về nội dung đa dạng sinh học và tình hình bảo vệ động vật hoang dã. Nhóm nghiên cứu đã xây dựng nội dung và phương pháp tổ chức thực hiện các tiết học xanh bảo vệ động vật hoang dã theo mô hình giáo dục trải nghiệm. Đồng thời, tiến hành tổ chức các hoạt động thực nghiệm và mở rộng phạm vi ứng dụng của tiết học xanh cho sinh viên của Trường Đại học Thủ Dầu Một nhằm tạo ra sự quan tâm và nâng cao nhận thức của sinh viên về vấn đề môi trường nói chung và bảo vệ động vật hoang dã nói riêng để tham gia các hoạt động vì môi trường một cách tích cực và chủ động; tạo điều kiện để sinh viên tiếp cận các chương trình, các hoạt động giáo dục môi trường, được giao lưu, học hỏi trong một sân chơi lý thú và bổ ích nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm của cá nhân và cộng đồng trong công tác bảo vệ môi trường; giúp sinh viên sư phạm hoàn thiện các kỹ năng hoạt động vì môi trường và phương pháp giáo dục môi trường trong trường học để các em có thể trở thành những “sứ giả xanh”, tiếp tục tổ chức các tiết học xanh tại nơi học tập và công tác theo mô hình giáo dục trải nghiệm đã được tham gia.
Chuyên đề ngày hội sống xanh: Với việc tìm hiểu chuyên sâu về thực trạng môi trường, khảo sát về sự hiểu biết, về thái độ lối sống hiện tại của sinh viên và yêu cầu thay đổi cách sống của mọi người theo lối “sống xanh” để góp phần bảo vệ môi trường. Nhóm nghiên cứu đã xây dựng nội dung và phương pháp tổ chức thực hiện chương trình “ngày hội sống xanh” theo mô hình giáo dục trải nghiệm. Đồng thời, tiến hành tổ chức các hoạt động thực nghiệm và mở rộng phạm vi ứng dụng cho sinh viên Trường Đaịhọc Thủ Dầu Một nhằm tạo ra sự quan tâm và nâng cao nhận thức của sinh viên về vấn đề môi trường nói chung và “sống xanh” nói riêng để tham gia các hoạt động vì môi trường một cách tích cực và chủ động; tạo điều kiện để sinh viên tiếp cận các chương trình, các hoạt động giáo dục môi trường, được giao lưu, học hỏi trong một sân chơi lý thú và bổ ích nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm của cá nhân và cộng đồng trong công tác bảo vệ môi trường; giúp sinh viên sư phạm hoàn thiện các kỹ năng hoạt động vì môi trường và phương pháp giáo dục môi trường trong trường học để các em có thể trở thành những “sứ giả xanh”, tiếp tục tổ chức các “ngày hội sống xanh” tại nơi học tập và công tác theo mô hình giáo dục trải nghiệm đã được tham gia.
Chuyên đề tiết học xanh: Với đối tượng là sinh viên – tầng lớp tri thức trẻ của đất nước, ngoài việc được trang bị kiến thức chuyên môn, xã hội thì việc nhận thức được vấn đề môi trường là một vấn đề thiết yếu nhưng không phải chỉ là hiểu mà sinh viên cần phải đưa những hiểu biết về môi trường của mình thành những thói quen ý thức bảo vệ môi trường. Từ đó, nhóm nghiên cứu đã tiến hành chuyên đề này nhằm tạo ra sự quan tâm và nâng cao nhận thức của sinh viên về vấn đề môi trường nói chung và “sống xanh” nói riêng để tham gia các hoạt động vì môi trường một cách tích cực và chủ động; tạo điều kiện để sinh viên tiếp cận các chương trình, các hoạt động giáo dục môi trường; giúp sinh viên sư phạm hoàn thiện các kỹ năng hoạt động vì môi trường và phương pháp giáo dục môi trường trong trường học để các em có thể trở thành những “sứ giả xanh”, tiếp tục tổ chức các “tiết học xanh” tại nơi học tập và công tác theo mô hình giáo dục trải nghiệm đã được tham gia dạy lối sống xanh cho trẻ em tạo tiền đề xây dựng một thế hệ trẻ sống xanh góp phần ứng phó biến đổi khí hậu toàn cầu, bảo vệ môi trường.
Kết quả đề tài có ý nghĩa rất lớn trong việc giáo dục môi trường cho học sinh viên viên trên địa bàn tỉnh. Đây là cơ sở tiếp tục xây dựng, hoàn thiện những hoạt động ngoại khóa giáo dục môi trường không chỉ qua tiết học xanh mà còn qua nhiều hoạt động trải nghiệm khác.
Minh Thư
(Thân Thị Diệp Nga, 2015, Giáo dục bảo vệ môi trường cho Sinh viên hệ cao đẳng sư phạm Trường Đại học Thủ Dầu Một theo hướng Giáo dục trải nghiệm qua các hoạt động ngoài giờ bằng Tiết học xanh) .