Đây là giải pháp của nhóm tác giả Nguyễn Thế Cương, Tăng Công Trường, Lê Trung Hiếu - Trường Trung cấp Nông Lâm Nghiệp Bình dương đạt giải Khuyến khích Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật lần thứ IX (2019-2021)
Ngày nay cùng với sự đô thị hóa mạnh mẽ thì vấn đề nông nghiệp đô thị cũng ngày càng phát triển không ngừng để từng bước đáp ứng nhu cầu của người dân, khi diện tích đất dành cho nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp việc phát triển các mô hình trồng rau trong nhà phố, nuôi cá kiểng, chim kiểng, thú cưng, chơi bon sai, cây kiểng trong nhà,... đang trở thành nhu cầu và thú vui không thể thiếu của của người dân đô thị bận rộn.
Bên cạnh đó thì thú chơi hoa tươi cắt cành, cắm hoa đã trở nên phổ biến từ rất lâu và ngày càng thịnh hành phát triển với nhiều chủng loại hoa và lá khác nhau tham gia tổ điểm làm cho sản phẩm cắm hoa cực kỳ sinh động và bắt mắt. Không những vậy thị trường hoa tươi cắt cành hiện nay là thị trường tỷ đô với rất nhiều tập đoàn, doanh nghiệp, …tham gia tạo ra nhiều sản phẩm khác nhau vô cùng đa dạng. Ngành hoa tươi Việt Nam trong những năm gần đây cũng phát triển rất mạnh, quy mô hiện nay không còn chỉ giới hạn ở những hộ gia đình trồng hoa nhỏ lẻ với mục đích vui chơi nữa mà nó đã trở thành một ngành kinh doanh chính thức và có mức lợi nhuận tương đối cao nên đã xuất hiện những nhiều công ty, tập đoàn, khu vực trồng hoa chuyên canh với quy mô lớn như: Hà Nội, Đà Lạt, Đồng Tháp, …
Thị hiếu của người chơi hoa cắt cành luôn không ngừng thay đổi và ngày một đòi hỏi cao hơn, nhiều hơn với những loại độc lạ, màu sắc đa dạng hơn. Tuy nhiên một vấn đề hiện hữu là nếu để quá trình tự nhiên lai tạo cho ra một dòng hoa mới có màu sắc đột biến, khác biệt hoàn toàn so với các dòng hoa cùng loại thì mất rất nhiều thời gian và công sức nên hiện nay có một phương pháp đơn giản hơn mà cho hiệu quả tối ưu đó là phương pháp “nhuộm màu hoa”.
Hình 1: Hoa tươi cắt cành sau khi nhuộm màu hoa
Phương pháp này đã được các doanh nghiệp Mỹ, Nhật Bản và Israel nghiên cứu làm chủ công nghệ và ứng dụng vào sản xuất để thương mại hóa sản phẩm “thuốc nhuộm hoa” phục vụ nhu cầu của ngành hoa tươi cắt cành trên toàn thế giới, chỉ cần cắm hoa đã cắt cành vào dung dịch “thuốc nhuộm màu hoa” để sau 6 – 24 giờ (tùy thuộc vào sản phẩm của từng nhà sản xuất) thì hoa đã đổi màu theo ý muốn và có thể giữ màu lâu cho đến khi bỏ đi vẫn không phai màu.
Hình 2: Sản phẩm thuốc nhuộm màu hoa xuất xứ Nhật bản
Vấn đề hiện nay là Việt Nam chưa phổ biến có doanh nghiệp nào nghiên cứu và tham gia vào thị trường tạo sản phẩm thuốc nhuộm hoa, các sản phẩm thuốc nhuộm hoa phục vụ cho ngành hoa tươi cắt cành vẫn chủ yếu nhập từ 3 nước kể trên, và thời gian để cho hoa chuyển màu từ khi ngâm vào thuốc nhuộm vẫn còn khá lâu (4 - 12 tiếng). Xuất phát từ lý do đó, chúng tôi thực hiện nghiên cứu tạo ra sản phẩm “Thuốc nhuộm màu hoa cho ngành hoa tươi cắt cành” với những ưu điểm vượt trội.
Nội dung triển khai tạo sản phẩm nước nhuộm màu hoa
Chúng tôi sử dụng các hóa chất có sẵn trên thị trường: màu thực phẩm, nước tinh khiết, phụ gia,…. Để thực hiện quá trình pha chế tạo sản phẩm.
- Danh mục các vật tư, thiết bị sử dụng tạo sản phẩm nước nhuộm màu hoa
- Cách thức pha chế tạo sản phẩm:
Bước 1: Cho 500ml nước tinh khiết vào trong bình đựng thủy tinh.
Bước 2: Cho màu thực phẩm vào trong bình theo tỷ lệ nhất định phối trộn khác nhau đã xác định từ trước để tạo màu mong muốn.
Bước 3: Thêm phụ gia chuyên dụng vào để làm gia tăng khả năng hấp thụ và tốc độ lên màu của hoa
Bước 4: Khuấy đều, sử dụng máy khuấy con cá khuấy đều bình thủy tinh cho đến khi các chất tan đồng nhất.
- Kết quả của quá trình pha chế: Sản phẩm thuốc nhuộm màu cho hoa tươi cắt cành
Hình 3: Pha chế sản phẩm
KẾT QUẢ THỬ NGHIỆM SẢN PHẨM THỰC TẾ TRÊN HOA
Nguyên vật liệu chuẩn bị
|
STT
|
Danh mục vật tư, thiết bị
|
Đơn vị tính
|
Số lượng
|
Thuộc tính
|
|
| |
|
1
|
Hoa cúc Đài loan cắt cành
|
Cây
|
200
|
Màu trắng
|
|
|
2
|
Thuốc nhuộm màu hoa
|
Lít
|
1
|
Dạng lỏng, màu xanh dương, xanh lá, hồng, đỏ, tím, cam…..
|
|
Cách thức tiến hành thử nghiệm
Dựa trên nguyên lý cây hút nước theo mạch ray, hút luôn cả các phân tử màu đến cánh hoa làm cho hoa đổi màu Để hoa hút nước và màu nhanh thì cần phải để cho hoa héo (mất nước) trước khi nhuộm màu, nhiệt độ thấp (thấp hơn 25oC) sẽ làm cho hoa hút nước chậm hơn.
- Tiến hành thử nghiệm về số lượng hoa có thể nhuộm màu/ 01 lít dung dịch thuốc nhuộm màu nguyên chất
Bước 1: Pha 01 lít dung dịch thuốc nhuộm màu hoa với xô 20 lít nước sạch, khuấy đều cho tan hết.
Bước 2: Lấy 200 cành hoa Cúc Đài loan màu trắng bỏ bớt lá dưới gốc, cắt xéo gốc 01 góc 450 để ngoài trời mát khoảng 2 giờ, hoặc trong nhà khoảng 3-5 giờ cho héo bớt.
Bước 3: Ngâm 200 cành hoa Cúc Đài Loan vào 20 lít thuốc nhuộm màu hoa đã chuẩn bị trừ trước khoảng 1 – 2 giờ.
Kết quả thử nghiệm:
- Về thời gian đổi màu hoa:
Sau 15 phút
Sau 45 phút
Sau 60 phút
- Về số lượng hoa có thể nhuộm màu/ 01 lít dung dịch thuốc nhuộm màu nguyên chất: 200 cành
Sản phẩm có đa dạng các màu nhuộm hoa:
Đánh giá các điểm ưu, nhược điểm của sản phẩm so với các sản phẩm trên thị trường
- Ưu điểm:
+ Hiện nay có không nhiều các sản phẩm nhuộm màu hoa được bán rộng rãi trên thị trường có xuất xứ từ: Nhật bản, Mỹ, Israel, ... có các thông số cho thời gian đổi màu hoa từ 4 – 24 giờ. Tuy nhiên sản phẩm nghiên cứu của chúng tôi cho một kết quả tăng tốc độ nhuộm màu vượt trội, hoa đổi màu ngay sau 1-2 giờ thử nghiệm.
+ Sản phẩm được thực hiện từ nguồn nguyên liệu trong nước, dễ kiếm giá thành rẻ
+ Dựa trên nguyên tắc phối màu có thể cho ra đa dạng các loại màu sắc thuốc nhuộm khác nhau không giới hạn phục ụ thị hiếu người tiêu dùng, trong khi đó các sản phẩm nhập nước ngoài đượ bán trên thị trường chỉ có một vài màu cơ bản.
- Nhược điểm:
+ Sản phẩm còn màu mới ở bước đầu nghiên cứu hoàn thiện do đó chưa có nhiều để thực hiện thương mại hóa phục vụ thị trường.
+ Để thương mại hóa sản phẩm còn phải trải qua nhiều công đoạn khác tốn nhiều chi phí cho việc phát triển sản phẩm trong tương lai.
Đánh giá về kinh phí tạo ra sản phẩm
Kinh phí để tạo ra sản phẩm thấp đủ khả năng cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại trên thị trường
Kết luận:
Chúng tôi đã tạo ra sản phẩm thuốc nhuộm màu cho hoa tươi cắt cành của Việt Nam với những ưu điểm vượt trội hơn sản phẩm hiện có trên thị trường có xuất xứ nhập khẩu, tính năng nhuộm màu nhanh hơn từ 2-4 giờ; sản phẩm đa dạng với đủ các loại màu có thể pha chế phục vụ nhu cầu thị hiếu của người dùng.
Sản phẩm có khả năng ứng dụng cao phục vụ cho ngành hoa tươi cắt cành trang trí và cung cấp bộ dụng cụ sản phẩm học đường cho các em học sinh (môn Sinh học lớp 6 học về ứng dụng này), sinh viên có dụng cụ để thực hành thí nghiệm sáng tạo.
Ánh Nguyệt