Khoa học và công nghệ vùng Đông Nam bộ, từng bước khẳng định là trọng tâm phát triển kinh tế xã hội của Vùng (30/09/2019)
Đông Nam bộ thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Năm 2018, Vùng đóng góp 45,4% GDP và 42,6% tổng thu ngân sách cả nước, góp phần to lớn cho sự tăng trưởng kinh tế của Việt Nam ở mức cao trong những năm gần đây (GDP năm 2017 là 6,81%, năm 2018 là 7,08%). Với thành tựu kinh tế xã hội mà Vùng đạt được, ngành khoa học và công nghệ của Vùng đã có những đóng góp không nhỏ trong việc hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách lĩnh vực khoa học và công nghệ, nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, quản lý công nghệ, sở hữu trí tuệ, an toàn bức xạ, tiêu chuẩn đo lường chất lượng…
Hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách
Trong giai đoạn 2017 - 2019, các tỉnh thành đã quan tâm hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, thúc đẩy ứng dụng chuyển giao tiến bộ KHCN vào sản xuất và đời sống; hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp… điển hình như:
Kế hoạch thực hiện nhiệm vụ cải thiện chỉ số đổi mới sáng tạo trên địa bàn tỉnh Bình Dương giai đoạn 2017-2020; Đề án thành lập Trung tâm Sáng kiến cộng đồng và hỗ trợ khởi nghiệp tỉnh Bình Dương; chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo; giai đoạn 2018-2025 trên địa bàn tỉnh Bình Dương.
Dự án KHCN thí điểm hỗ trợ thương mại hóa các sản phẩm từ công nghệ trong hoạt động nghiên cứu triển khai tại Khu Công nghệ cao thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2017-2018; Nghị quyết quy định nội dung chi, mức chi cho hoạt động sáng kiến, sáng tạo trên địa bàn tỉnh Đồng Nai; chính sách hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao và đổi mới công nghệ, phát triển thị trường công nghệ, tài sản trí tuệ trên địa bàn tỉnh Tây Ninh giai đoạn 2017-2020; quy định quản lý hoạt động sáng kiến trên địa bàn tỉnh Bình Phước; quy định mức hỗ trợ cho tổ chức, doanh nghiệp thuộc Chương trình Nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm hàng hóa của doanh nghiệp tỉnh Bình Thuận giai đoạn 2016-2020; thành lập văn phòng thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu…
Nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ
Các nhiệm vụ KHCN trong những năm gần đây được thực hiện theo hình thức đặt hàng, xuất phát từ nhu cầu thực tiễn và có khả năng chuyển giao, ứng dụng trong thực tế. Theo Báo cáo tại Hội nghị giao ban KHCN vùng Đông Nam bộ, trong giai đoạn 2017-2019, có 682 nhiệm vụ KHCN được triển khai trên tất cả lĩnh vực: Khoa học tự nhiên (28%), khoa học kỹ thuật và công nghệ (28%), khoa học nông nghiệp (26,5%), khoa học y dược (5,9%), khoa học xã hội (6,5%) và khoa học nhân văn (5,1%). Kinh phí dành cho lĩnh vực này chiếm 65-70% kinh phí sự nghiệp KHCN của các địa phương.
Hoạt động quản lý công nghệ, an toàn bức xạ và hạt nhân, sở hữu trí tuệ, thông tin và thống kê KHCN
Công tác thẩm định công nghệ các dự án đầu tư đã được thực hiện chặt chẽ hơn. Trong quản lý an toàn bức xạ và hạt nhân, các địa phương đã ban hành kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ và tuyên truyền rộng rãi đến các tổ chức sản xuất, kinh doanh có nguồn phóng xạ. Tuy nhiên, việc thực hiện kế hoạch ứng phó sự cố tại các địa phương còn gặp nhiều khó khăn do nguồn lực và sự phối hợp giữa các ngành chưa thực sự chặt chẽ. Có rất ít địa phương tổ chức diễn tập ứng phó sự cố tại thực địa.
Về hoạt động sở hữu trí tuệ, nhận thức của cá nhân, doanh nghiệp ngày càng được nâng cao, trở thành mối quan tâm lớn, nhu cầu hướng dẫn xác lập quyền sở hữu công nghiệp, hỏi đáp, tra cứu thông tin liên quan đến sở hữu trí tuệ ngày càng tăng. Hoạt động sáng kiến - cải tiến kỹ thuật cũng được quan tâm tăng cường công tác nâng cao nhận thức, phổ biến các quy định về sáng kiến cho các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp ở địa phương.
Hoạt động thông tin và thống kê KHCN, công tác này được đẩy mạnh, đổi mới cả về nội dung và hình thức. Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia được các địa phương khai thác và sử dụng phục vụ trong quản lý. Thông tin cung cấp cho nhiều đối tượng với nhiều thức khác nhau. Nhiều hội thi, chương trình, phóng sự, tọa đàm về KHCN được phát sóng trên các đài của địa phương và trung ương. Các bản tin, các tạp chí chuyên ngành về KHCN thu hút được đông đảo lượng độc giả đón đọc thường xuyên.
Thị trường công nghệ và khởi nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo
Hiện nay có 3/7 tỉnh thành có sàn giao dịch công nghệ và thiết bị được duy trì hoạt động thường xuyên (thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu). Các địa phương đều có hình thức hỗ trợ cho các doanh nghiệp tham gia các hoạt động phát triển thị trường công nghệ của vùng, của toàn quốc như: Techmart, Techdemo, Techfest…
Hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo còn khá mới mẻ đối với các tỉnh Tây Ninh, Bình Thuận, Bình Phước. Phần lớn, hoạt động này chỉ dừng lại ở mức tuyên tuyền, tổ chức các hội thi nhằm phát hiện ý tưởng, kêu gọi đầu tư hoặc hỗ trợ chính sách, kinh phí đổi mới công nghệ. Tuy nhiên, các doanh nghiệp khởi nghiệp ở đây còn gặp nhiều khó khăn như: thiếu thông tin về các nguồn đầu tư, các chương trình và tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp, đặc biệt là thông tin về chính sách, hỗ trợ của nhà nước cho khởi nghiệp, thiếu vốn, nhân lực, công nghệ để triển khai…
Và nhiều hoạt động khác như thanh tra KHCN, thanh tra KHCN, Quỹ phát triển KHCN, tiêu chuẩn đo lường và chất lượng, hợp tác phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo… đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao, sát nhiệm vụ và chức năng quản lý nhà nước. Nhìn chung, công tác quản lý nhà nước về KHCN vùng Đông Nam bộ ngày càng được tăng cường và toàn diện trên các lĩnh vực, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý trên địa bàn. Đông nam bộ là vùng thể hiện khá rõ sự phối hợp liên kết trong tổ chức các hoạt động KHCN của vùng, nhất là liên kết, chia sẻ thông tin và phối hợp triển khai các nhiệm vụ KHCN mang tính vùng, bước đầu đã thu được kết quả.
Minh Thu